2. Ruimte

De raad heeft bij de vaststelling van de Perspectiefnota 2022 aangegeven dat extra middelen, die na de besluitvorming beschikbaar komen, alsnog ingezet kunnen worden voor nieuwe voorstellen bij de Begroting 2022. Aan de hand van een prioriteringslijst zijn voor programma 2 onderstaande voorstellen verwerkt  in deze begroting.

Uitvoering klimaatakkoord - capaciteit

De opgave die gemeenten krijgen voor duurzaamheid is een belangrijk dossier voor de komende jaren, mede door de omvang van capaciteit en middelen die met deze opgave gemoeid zijn.

Momenteel wordt er gewerkt aan het nieuwe duurzaamheidsprogramma dat dit jaar ter vaststelling wordt voorgelegd aan de Raad. De komende jaren moeten we hard aan de slag om zowel de gemeentelijke ambities als de opgaven vanuit het Rijk uit te kunnen voeren. Dit doen we niet alleen maar samen met alle inwoners, organisaties en bedrijven in onze gemeente. Het gaat hier om een opgave die iedereen zal treffen. Mensen gaan elektrisch koken, de mobiliteit gaat veranderen naar een schonere variant, er komt meer aandacht voor klimaatadaptatie en biodiversiteit. In elk dorp, elke straat en elk huis gaan er de komende jaren veranderingen plaatsvinden.
Het is van belang om tijdig te kunnen inspringen op de gewenste veranderingen en niet achterop te raken noch de verwachtingen bij onze inwoners, bedrijven en instellingen niet waar te kunnen maken.

Voor ons betekent dat onder andere dat er meer  specifieke kennis en kunde nodig is die wij nu niet in huis hebben. Denk hierbij duurzaam inkopen en het vorm geven van de circulaire economie. Beide aspecten bieden goede kansen voor onze eigen bedrijfsvoering (onder andere kostenbesparingen) maar ook om ons bedrijfsleven en onze instellingen te stimuleren tot duurzaamheid.
Als gemeente hebben we de regierol om alle woningen aardgasvrij te maken. Binnen de transitievisie warmte wordt hier nu een eerste aanzet voor gedaan. Na de vaststelling van de transitievisie warmte moeten we aan de slag met het opstellen van de wijkuitvoeringsplannen. Hierin wordt stapsgewijs op wijkniveau aangegeven wat de plannen zijn voor de komende jaren. Gezien de omvang van de gemeenten en de lastige woningvoorraad (diversiteit) is dit een enorme opgave. De energietransitie is een langdurig traject. Structurele inzet is dan ook van belang om de continuïteit te kunnen waarborgen. Daarnaast merken we van inwoners en bedrijven dat er steeds meer behoefte komt aan ondersteuning en advisering. Willen we de komende tijd hierin stappen maken is het noodzakelijk dat er meer capaciteit beschikbaar komt.
Op verzoek van de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) is doorgerekend welke uitvoeringslasten door het Klimaatakkoord op de decentrale overheden afkomen voor de periode 2022 – 2030. Voor gemeenten zoals De Fryske Marren zou dat gaan om een orde grootte van circa 18 fte voor het gehele werkterrein van een gemeente.

De nadruk zal vooral liggen op acties en maatregelen in de gebouwde omgeving. Maar ook voor zaken zoals duurzame mobiliteit, industrie, landbouw & natuur en elektrische infrastructuur zal zeker inzet nodig zijn.   
De wijkgerichte aanpak, communicatie, zonneweides en technische onderzoeken zijn een paar concrete voorbeelden die worden genoemd. De ROB geeft aan dat hier “meekoppelkansen”  liggen voor de gemeenten wanneer zij bijvoorbeeld die wijkgerichte aanpak voor het aardgasvrij maken van de woonwijken wellicht kunnen combineren met onder andere sociaal beleid en regulier ruimtelijk onderhoud.

De ROB geeft ook aan dat er nu nog een grote mate van onzekerheid bestaat over die uitvoeringslasten voor onder andere de gemeenten. Daarom is een evaluatie en herijking in 2024 zeker nodig omdat dan ook getoetst kan worden aan ervaringscijfers.

Op dit moment is het helaas nog  onduidelijk hoeveel extra structurele middelen vanuit het Rijk naar gemeenten komen. Mede hierdoor kan de gemeente zelf nog geen extra structurele middelen beschikbaar stellen. Gezien de hierboven geschetste urgentie is deze aanvraag voor de jaren 2022 en 2023 zodat wij de tijd kunnen overbruggen met tweemaal € 200.000.   

Opwaarderen Zuiderzeestraat Lemmer fase 2
Woningcorporatie Dynhus is inmiddels vergevorderd met het herstructureren van een deel van hun woningvoorraad aan de Zuiderzeestraat in Lemmer. Het project behelst de sloop en nieuwbouw van huurwoningen en het opknappen van een ander deel van de woningen. De herstructurering is opgedeeld in verschillende fases. De eerste woningen zijn  opgeleverd en de werkzaamheden aan het bijbehorende openbare gebied zijn bijna afgerond. (gedeelte vanaf Urkerstraat tot Flevostraat). Hiervoor is eerder geld beschikbaar gesteld (fase 1). De tweede fase bestaat uit het slopen van 47 woningen in Q4 van 2021 en het bouwen van 39 woningen in 2022. De oplevering van deze woningen is gepland in het najaar van 2022. Net als bij fase 1 passen we vervolgens ook hier de openbare ruimte aan. De tweede fase van het opknappen van de Zuiderzeestraat is geraamd op € 200.000 te investeren in 2023.

Herinrichting 1e deel Jachthavendyk Balk
De Jachthavendyk vormt de verbinding tussen het centrum en het nieuwe Havenkwartier.
Het nieuwe appartementengebouw aan de Dubbelstraat 11 (voormalig garage van der Heide) komt op de hoek met de Jachthavendyk. Dit deel van de Jachthavendyk maakt onderdeel uit van de route van het nieuwe Havenkwartier naar het centrum van Balk.
Het bestemmingsplan voor Dubbelstraat 11 in Balk is onherroepelijk. Het traject voor de omgevingsvergunning loopt en naar verwachting is het appartementencomplex in 2022 gerealiseerd.
De bewoners krijgen achter op het terrein een parkeerplek. Het openbaar gebied direct aangrenzend aan het gebouw wordt opnieuw ingericht als onderdeel van de werkzaamheden van het nieuwe appartementencomplex. Door een groter deel van de Jachthavendyk opnieuw in te richten wordt de opwaardering van het centrum, die enkele jaren geleden opgeleverd is, doorgetrokken naar het nieuwe Havenkwartier.

Bij de werkzaamheden wordt ook de gedateerde bestrating rondom Haskestaete vervangen.
Hier zijn 3 parkeerplaatsen ‘aangewezen’, maar er staan vaak meer auto’s.
Een deel van dit gebied is weliswaar geen gemeentelijk eigendom, maar wel als openbaar gebied in gebruik. De gemeente is derhalve verantwoordelijk voor de inrichting. Wij willen de route aantrekkelijker maken en laten aansluiten op de kwaliteit van de inrichting van het centrumgebied. Als de realisatie van het Havenkwartier afgerond is, kan het resterende deel van de Jachthavendyk worden opgepakt.

De herinrichting van de Jachthavendyk wordt gecombineerd met de aanleg van een regenwaterriool, vanuit het maatregelenpakket klimaatadaptatie bij het team ruimtelijk beheer.  

Verbreden toegangsweg SC Joure
De toegangsweg tot SC Joure is te nauw voor de bussen. De benodigde werkzaamheden betreffen de verbreding van de toegangsweg met inbegrip van het verplaatsen van het hekwerk en lantaarnpalen, het omzagen van bomen en aanplanten van nieuwe bomen. De totale kosten zijn begroot op € 30.000.

Aquatermy Balk
Bij de behandeling van de RES is de motie ‘Projekt aquatermy yn Balk’ aangenomen op 2 juni 2021. In deze motie wordt het college verzocht om:

• Te hifkjen ûnder hokker betingsten de provinsje ree is om foar it projekt yn Balk

(ûndersyks)budzjet beskikber te stellen

• En om nei te gean hoe’t ús gemeente dêr ek in finansjele bijdrage (ko-finansierring) oan

leverje kin.

• Om uterlik bij de behanneling fan de begrutting útslútsel te jaan.

De gemeente werkt momenteel aan de transitievisiewarmte die eind 2021 moet zijn vastgesteld in de Raad. Vanuit Balk is het initiatief ontstaan om te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om woningen collectief te gaan verwarmen door middel van aquathermie. Een prachtig initiatief dat we als waterrijke gemeente graag ondersteunen. Het onderzoek kan namelijk ook veel kansen bieden voor andere dorpen in onze gemeente. Om het onderzoek verder te brengen is het van belang dat er financiële middelen beschikbaar komen. Deze middelen kunnen worden ingezet voor vervolg onderzoek, organisatiekosten maar ook communicatiemiddelen.

Terugdraaien bezuiniging prioritering gemeentelijke milieutaken
Bij de perspectiefnota 2022 is het volgende erratum geplaatst. De bezuiniging prioritering gemeentelijke milieutaken heeft betrekking op de natuur- en milieueducatie die onder de naam GroenDoen plaatsvindt. Deze educatie heeft primair tot doel om de bij basisschooljeugd het besef te vergroten van de afhankelijkheid van de leefomgeving en dat ze die door eigen handelen kunnen beïnvloeden. Het bezoekerscentrum in Oudemirdum is een belangrijke fysieke locatie voor deze activiteiten. Met de gemeente Súdwest-Fryslân en de Stichting Erfgoed Natuur en Landschap (voorheen Stichting bezoekerscentrum Zuidwest Friesland in Oudemirdum) hebben wij al vele jaren een samenwerking op dit gebied.  De lopende overeenkomst eindigt op 31 december 2022. Met de hiervoor genoemde samenwerkende partijen is besproken om de lopende overeenkomst met één jaar te verlengen zodat de nieuwe colleges die in de loop van volgend jaar aantreden de tijd hebben om over de toekomst van de samenwerking te besluiten. De voorgestelde bezuiniging voor het prioriteren gemeentelijke milieutaken komt hiermee te vervallen.