1. Bestuur en organisatie

1.1 Bestuur
Wij zijn toegankelijk en staan midden in de samenleving. We zetten, zowel individueel als collectief, in onze contacten een duidelijk profiel van onze gemeente neer. Daarbij vormt “Het verhaal van De Fryske Marren” ons kader. Overeenkomstig de uitgangspunten van het coalitieakkoord 2019-2022 werken wij samen met onze inwoners, sociale partners en bedrijfsleven en ook met andere instanties en overheden (buurgemeenten, provincie Fryslân, Rijksoverheid en Wetterskip Fryslân).

Bestuurlijke vernieuwing
Over bestuurlijke vernieuwing staat een aantal acties op de raadsagenda 2018-2022. Daarnaast zijn de hierna genoemde punten van belang.

Inwonersparticipatie in de gemeentelijke democratie
In de vorige raadsperiode is er samen met het ministerie van BZK (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties), inwoners en dorpsbelangen een traject ingezet om de lokale democratie in De Fryske Marren te versterken. De ontwikkelingen zijn opgenomen in de raadsagenda 2018-2022.

We waarderen initiatieven van dorpen en inwoners, die aantoonbaar op draagvlak kunnen rekenen, positief. De gemeentelijke organisatie adviseert en ondersteunt daarbij. Er is sprake van een gelijkwaardige behandeling en afweging van initiatieven. De raad informeren we vroegtijdig over nieuwe initiatieven.

Inzet op lokale democratie betekent ook dat we jongeren graag meer betrekken bij gemeentelijke thema’s. Wij sluiten aan bij de voorstellen van een raadswerkgroep, die in 2019-2020 aanbevelingen presenteerde over de wijze waarop we jongeren beter bij gemeentelijke thema’s betrekken. De gemeenteraad is in gesprek om samen met welzijnsorganisatie Sociaal Werk De Kear projecten op scholen te starten die gaan over jeugdparticipatie.

In het kader van het versterken van de lokale democratie denken we ook na over de mogelijkheden voor inwoners en andere betrokkenen voor de ‘Right to Challenge’. Als inwoners denken dat ze één van onze taken slimmer, beter of goedkoper kunnen doen, dan staan we daar voor open. We noemen dit conform de landelijke terminologie ‘Uitdaagrecht’ (voorheen: ‘Right to Challenge’). Voorstellen van groepen inwoners, beoordelen we met een positieve grondhouding gezamenlijk (initiatiefnemers, bestuurders en beleidsadviseurs) op haalbaarheid.

Voor inwoners- en overheidsparticipatie hebben we in 2021 beleid ontwikkeld, onder de naam Wikselwurk (zie ook bij 3. communicatie).

Relatie raad, college van B&W en organisatie
De raad stelt de beleidskaders vast. Wij voeren het vastgestelde beleid in nauwe samenwerking met de organisatie uit. Wij nemen de raad door middel van informatiebijeenkomsten aan de voorkant mee bij de meer complexe beleidsonderwerpen. Wij informeren de raad proactief over relevante ontwikkelingen.

Rekenkamer
De rekenkamer voert onderzoek uit naar de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van het door het gemeentebestuur gevoerde bestuur.De rekenkamer heeft meerdere onderwerpen op een groslijst staan die mogelijk tot nader onderzoek zullen leiden. De rekenkamer opereert hierin zelfstandig, maar haalt wel onderwerpen uit de samenleving en de gemeenteraad.

Centrale huisvesting
In de kadernota 2019 zijn de middelen beschikbaar gesteld voor de definitieve huisvesting. Door de corona pandemie is de visie op werk aangepast. Volgens de planning zal eind 2022 de aanbesteding voor de centrale huisvesting plaatsvinden. Naar verwachting kan het gebouw eind 2023 in gebruik genomen worden.

Visie De Fryske Marren
De huidige visienota van de De Fryske Marren dateert van de fusieperiode. In de visienotitie wordt beschreven hoe De Fryske Marren eruitziet en wat haar ambities zijn met betrekking tot beleid, bestuur en organisatie. Aan bureau Nij Sicht is gevraagd om in samenspraak met de raad, inwoners en het bedrijfsleven te werken aan een vernieuwde visie voor de Fryske Marren. Deze visie wordt eind 2021 afgerond.

Inclusieve gemeente

Vorig jaar heeft de raad de notitie ‘Iedereen doet mee: de inclusieve samenleving’ vastgesteld. Ter verdere uitvoering van die notitie is onlangs het Actieplan Inclusie vastgesteld. Dit plan is vormgegeven in co-creatie met onze inwoners.

Financieel beleid, belastingen, leges en tarieven
Een financieel gezonde gemeente is het uitgangspunt voor het financiële beleid. De jaarlijkse verhoging van de onroerendezaakbelasting (OZB), ter compensatie van de stijgende kosten, volgt het gemiddelde prijspeil van de inflatie- en loonontwikkeling. Als nieuw gemeentelijk beleid leidt tot een kostenstijging, dan vangen we deze kostenstijging eerst binnen de begroting op door er oud beleid voor in te leveren. Kostendekkende gemeentelijke leges en tarieven is het uitgangspunt. Inwoners informeren we zo optimaal mogelijk. Op de website en in ‘Tusken de Marren’ van ‘Groot De Fryske Marren’ presenteren we jaarlijks een korte, publieksvriendelijke versie van de gemeentelijke begroting en gaan we in op de gevolgen voor inwoners en bedrijven.

1.2 Dienstverlening en communicatie
Onze gemeente heeft een professionele, betrouwbare en voor iedereen toegankelijke dienstverlening. De gemeente is zowel fysiek als digitaal goed bereikbaar. We willen burgers in de verschillende rollen die zij hebben (kiezer, klant, partner, belastingbetaler of gebruiker) goed kunnen bedienen en zoeken hiervoor de samenwerking op.

Digitale dienstverlening belangrijker dan ooit
De gemeentelijke dienstverlening voor inwoners en bedrijven vindt snel, efficiënt en tijdsonafhankelijk plaats .

Tijdens de coronacrisis werd digitaal werken en digitaal zaken kunnen regelen met de overheid en andere instanties belangrijker dan ooit. Dit geeft de ontwikkeling van digitale dienstverlening voor inwoners en bedrijven een flinke impuls. Digitale dienstverlening wordt steeds meer de norm. Echter, het kan het fysieke contact ondersteunen maar voorlig niet helemaal vervangen. We blijven daarom dienstverlening via meerdere kanalen aanbieden.

We zetten de efficiencyvoordelen van digitalisering op termijn in voor digitale innovatie en pilots voor dienstverlening op maat in de directe omgeving van onze inwoners.

Na digitalisering van productaanvragen via de website wordt nu door middel van een projectmatige aanpak stevig ingezet op het digitaliseren van het werkproces binnen onze organisatie. Processen worden geheel gedigitaliseerd, van aanvraag tot en met archivering.

e-Dienstverlening

• eDiensten Burgerzaken

In het kader van het project digitale dienstverlening is aanvankelijk ervaring opgedaan met twee veelgevraagde producten. Deze zijn in 2021 aangevuld met twaalf nieuwe producten. In 2022 worden daar nog twee aan toegevoegd. Door digitalisering kunnen we onze inwoners en bedrijven beter van dienst zijn, we zijn altijd (digitaal) bereikbaar en vindt er een efficiëntere en nauwkeuriger afhandeling plaats.

• eDiensten Sociaal Domein
  Door digitalisering binnen het sociaal domein regelen inwoners hun zaken snel en eenvoudig online, van uitkeringsaanvraag tot inkomensverklaring. Alle gegevens die bij de gemeente bekend zijn, worden bij een aanvraag vooraf ingevuld door koppeling van onze systemen. Daardoor worden aanvragen uniform afgehandeld, worden eventuele vragen direct toegelicht en komt een besluit sneller beschikbaar.

Dienstverlening op maat
Persoonlijke, face-to-face dienstverlening blijft mogelijk en we willen inzetten op dienstverlening op maat aanbieden. We verwachten dat onze inwoners en bedrijven steeds meer gebruik zullen maken van digitale dienstverlening. Het bezoek aan de balies zal daardoor afnemen maar er blijven ook mensen die geen digitaal contact kunnen of willen hebben. Voor hen blijven wij maatwerk dichtbij leveren.

Communicatie
Voor de verdere ontwikkeling van ons communicatiebeleid zijn de ambities uit het coalitieakkoord leidend:

1. we maken het samen (participatie en interactie);
2. externe gerichtheid (externe profilering) en
3. de verdere ontwikkeling naar een communicatieve(re) organisatie.

Dit zijn dan ook de drie thema’s waarop we het communicatiebeleid van de gemeente de komende jaren verder uitwerken.

ad 1. Participatie en interactieve communicatie
Een belangrijk communicatie-gerelateerd thema is ‘participatie’ en de manier van communiceren die daar bij hoort. Dit heeft in 2021 geleid tot beleid onder de naam Wikselwurk, inclusief kompas (handvaten) voor zowel organisatie als externe betrokkenen. In 2022 zal dit beleid verder geïmplementeerd worden en zal het kompas verder worden ontwikkeld. Ook zal het communicatieteam zich meer bekwamen in advisering over participatievormen.

ad 2. Externe profilering gemeente
Al eerder is de gewenste profilering van de gemeente ontwikkeld, zowel voor het gebied als voor De Fryske Marren als lokale overheid.

• Er is een ‘verhaal van De Fryske Marren’ als gebied, gebaseerd op de merkwaarden ‘kleurrijk, actief, noflik en samen’. Dit passen we op verschillende manieren toe. We willen meer investeren in het samen (met de samenleving) oppakken en uitdragen van ons verhaal. Hiervoor stellen we in 2022 een actieplan op. Daarbij denken we ook na over de vraag of we bepaalde kernen of streken binnen onze gemeente afzonderlijke aandacht willen schenken, door (samen met andere relevante partijen) het op de kaart zetten van die kern of streek. Op dit moment gebeurt dit alleen met Joure, door middel van een stichting waarin verschillende geledingen zitting hebben. Dit werken we in 2022 verder uit.
• Ook schenken we aandacht aan de gewenste profilering van de gemeentelijke (ambtelijke en bestuurlijke) organisatie. Hiervoor hebben we ‘ons verhaal als organisatie’ opgesteld, met een bijbehorend 12-puntenplan.

ad 3. Communicatieve(re) organisatie
In het coalitieakkoord is opgenomen dat het samen met de samenleving vorm en inhoud geven aan De Fryske Marren ook van onze organisatie communicatieve vaardigheden vraagt. Dit vraagt veel aandacht over meerdere jaren. Het gaat dan niet alleen om investeren in kennis en vaardigheden op dit gebied, door middel van trainingen, zowel algemeen (bijvoorbeeld schrijftrainingen) als maatwerktrainingen. In 2022 wordt een actueel actieplan opgesteld, om dit verder handen en voeten te geven. Het gaat hierbij ook om investering in houding en gedrag, denk aan omgevingsbewustzijn, (pro-activiteit) en verantwoordelijkheid nemen. Dit laatste wordt prominent meegenomen in het cultuurtraject dat deel uitmaakt van de organisatieontwikkeling.  

1.3 Openbare orde en veiligheid
In onze gemeente kunnen inwoners, bedrijven en bezoekers zich veilig voelen en is er weinig overlast en criminaliteit. Wij zetten ons ervoor in om dit niveau van veiligheid en veiligheidsbeleving vast te houden en waar mogelijk te verbeteren. Daarbij hebben wij zowel oog voor de veiligheid van het individu als voor de openbare orde/veiligheid. Door te investeren in leefbaarheid, ‘mienskip’, laagdrempelige zorg, ondersteuning en voorzieningen kunnen we veel problemen voorkomen. Wanneer dat nodig is, zetten we zwaardere middelen in om de veiligheid van onze inwoners te beschermen en escalaties te voorkomen.
In de beleidsperiode 2019-2022 geven wij extra aandacht aan de volgende veiligheidsthema’s:
1. sociale veiligheid en woonoverlast
2. ondermijnende criminaliteit
3. veilige evenementen
4. digitale veiligheid

Welke doelen wij hiervoor nastreven hebben wij uitgewerkt in het uitvoeringsprogramma veiligheid 2021-2022.

ad 1. sociale veiligheid

Doelstelling:

• Het terugdringen van overlast door personen zodat de woon- en leefomgeving van onze inwoners veiliger en leefbaarder wordt.

ad 2. ondermijnende criminaliteit

Doelstelling:

• Het opwerpen van zo veel mogelijk barrières en het zoveel mogelijk tegengaan, verstoren en stoppen van ondermijnende criminaliteit, in samenwerking met onze ketenpartners.

Georganiseerde criminaliteit is ondermijnend als de werking van overheidsinstrumenten worden aangetast en integriteit en veiligheid van publieke taken onder druk komen te staan. De afgelopen jaren zijn stappen gezet waardoor wij een beeld hebben gekregen van ondermijning in onze gemeente en in de weerbaarheid van onze eigen organisatie daartegen. Gericht op de geconstateerde risico’s, gaan wij ons instrumentarium hierop aanpassen en inzetten. Hierbij betrekken wij onze gehele organisatie. Bij het ontbreken van goede kwantitatieve indicatoren, evalueren we onze resultaten vooral kwalitatief, aan de hand van het ondermijningsbeeld en een weerbaarheidsscan.

ad 3. Veilige evenementen
Doelstelling:

• Een evenementenrijke gemeente met oog voor een veilig verloop daarvan.

De afgelopen 2 jaren heeft de coronacrisis grote beperkingen opgelegd aan evenementen. In 2022 gaan wij opnieuw met een positieve insteek kijken naar wat er mogelijk is. Daarbij zoeken wij naar een goede balans tussen vertier en uitstraling van het evenement en de risico’s voor gezondheid, veiligheid, hinder en ordeverstoring. Dit doen wij door verleg met organisatoren van evenementen en vergunningverlening op maat.

ad 4. Informatieveiligheid en cybercriminaliteit
Doelstelling:

• wij hebben de digitale kwetsbaarheden in onze gemeente beeld;
• inwoners en het MKB zijn zich bewust van digitale dreigingen en weten hoe zij zich daartegen kunnen beschermen;
• onze crisisbeheersing is voorbereid op digitale cyberaanvallen;
• digitale informatie is in onze organisatie goed beveiligd tegen misbruik en datalekken.

Indicatoren
In de beleidsperiode 2019-2022 zijn en worden er bewustwordingssessies voor de doelgroepen inwoners en MKB georganiseerd en is een cybercrisisoefening uitgevoerd met als doel: het aantal geregistreerde datalekken en cyberaanvallen is in 2022 afgenomen ten opzichte van referentiejaar 2018.

APV en bijzondere wetten
We willen een gemeente zijn waar het nodige te beleven valt, zowel voor inwoners als bezoekers. We blijven doorlopend werken aan een goede balans in aanbod van horeca en evenementen, waarbij we de belangen van de omwonenden niet vergeten.

De Algemene plaatselijke verordening (APV) wordt geactualiseerd. Daarbij wordt onder andere aandacht besteed aan de (landelijke) problematiek rondom het gebruik van lachgas, overlast door vuurwerk en ook de verdere aanpak van ondermijning. In 2022 worden een aantal daaruit voortvloeiende beleidsregels aangepast of opgesteld.

Doordat de maatschappij continue in beweging is blijft ook de APV doorlopend onderhevig aan veranderingen, dit vooral, maar niet alleen op het gebied van de openbare orde en veiligheid, maar ook vooruitlopend op de Omgevingswet, dit inhoudelijke gevolgen voor de APV zal gaan hebben. Ondertussen blijven wij ook andere (maatschappelijke) ontwikkelingen in de APV te incorporeren.Deze ontwikkelingen zullen in samenspraak met de veiligheidspartners (o.a. politie en Veiligheids-regio) worden gevolgd. Ook zullen binnengekomen (burger) initiatieven in de vorm van vragen, opmerkingen en suggesties bij de beoordeling van de beleidsvorming worden betrokken. Ondertussen zal (ten gevolge van de uitbreiding van de Wet Bibob) een evaluatie en een (mogelijke) herziening/uitbreiding van het Bibob-beleid plaats gaan vinden.

Mede door/onder invloed van de coronacrisis willen wij de regels rond het gebruik van (horeca)terrassen en evenementenkritisch tegen het licht houden. Dit vooral met het oog op een gezond en veilig gebruik van de openbare ruimte.